ABD’li askeri analist Daniel Ellsberg, 92 yaşında hayatını kaybetti.
Ailesi, şubat ayında “pankreas kanseri” teşhisi konulan Ellsberg’in Kaliforniya’daki konutunda hayatını kaybettiğini duyurdu.
Pentagon tarafından hazırlanan Vietnam ile ilgili bilinmeyen evrakları okuyunca Vietnam Savaşı konusunda fikrini değiştiren Ellsberg, evrakların gizlice fotokopisini çekerek basına sızdırmış ve ABD hükümetinin savaş hakkındaki aldatmacasını ortaya çıkararak, büyük bir özgürlük hareketini başlatmıştı.
Ellsberg, New York Times ve Washington Post’ta yayınlanan saklı Pentagon dokümanları nedeniyle, dönemin ABD Başkanı Richard Nixon tarafından hainlikle suçlanmıştı.
Sonraki yıllarında muhbirlerin ve bilgi sızdıranların savunucusu olan Ellsberg’in “Pentagon Belgeleri” sızıntısı, 2017 üretimi “The Post” sinemasına de husus oldu.
GİZLİ VİETNAM DOKÜMANLARI VE WATERGATE SKANDALI
Daniel Ellsberg, ağır cezaya çarptırılma ve mesleğini kaybetme riskinin farkında olmasına karşın 1970’li yıllarda ABD yöneticilerinin Vietnam Savaşı’ndaki saklı planlarını ifşa etmişti.
ABD hükümetinin Vietnam savaşı ile ilgili halka palavra söylediğini fark eden Ellsberg, dokümanların fotokopilerini çekerek 17 gazeteye gönderdi. 1971 yılının Haziran ayında New York Times gazetesi evrakların bir kısmını yayınladı. Richard Nixon hükümeti, evrakların yayınlanmasını engellemek için gazeteye baskı yaptı. Mahkemeye başvurarak evrakların yayınlanmasını engelledi. Lakin Yüksek Mahkeme, evrakları basın ve tabir özgürlüğü kapsamında kıymetlendirerek mahkemenin yasaklama kararını kaldırdı.
İşten atılan Ellsberg hakkında devletin kapalı sırlarını ifşa etmek suçlamasıyla dava açıldı. 115 yıl ağır mahpus cezasına çarptırılması istendi. Bu arada dönemin ABD Başkanı Richard Nixon’un oluşturduğu küme, Ellsberg’nin prestijini sarsmak ve ruhsal rahatsızlıkları olduğu algısı yaratmak için Ellsberg’nin psikiyatristinin ofisine girme teşebbüsünde bulundu. Tıpkı küme, 1972 yılında Demokrat Parti merkezinin bulunduğu Watergate hanına dinleyici yerleştirken yakalanınca Watergate skandalı patladı ve Nixon ABD Başkanlık vazifesinden istifa etmek zorunda kaldı.
“Pentagon Belgeleri”ni bahis alan onlarca kitap ve makale yazıldı. Direktör Steven Spielberg, “The Post” sinemasında dokümanların gazetede yayınlanma hikayesi ve hükümetin yayınlanmasını engellemek için yaptığı teşebbüsleri gözler önüne serdi.