Noam Chomsky, Yanis Varufakis ve Bernie Sanders üzere isimlerin öncülüğünde kurulan İlerici Enternasyonal (Progressive International), ‘Azerbaycan’ın Türkiye üzerinden İsrail’e petrol sevkiyatı’ konusunda ‘Seavigour’ isimli tankeri takip ederek 28 Kasım tarihinden yayınladığı ve ‘Türkiye’nin İsrail’e yönelik kendi ambargosunu ihlal ettiğini’ ortaya koyan raporun akabinde Stop Fuelling Genocide (Soykırım Vanalarını Kapat) kampanyası ile işbirliği içinde husus hakkında bir rapor daha yayınladı.
Rapora ait basın açıklamasında, “Stop Fuelling Genocide kampanyası, artık de bir öbür ham petrol tankeri tarafından son bir yıl içinde Türkiye’deki Ceyhan limanı ile Aşkelon, İsrail’deki EAPC Terminali ortasında yapılan 10 seyahati tespit etti. Takip edilen bu 10 seyahatten sekizi, Türkiye’nin İsrail’e yönelik ticaret ambargosunu açıklamasından sonra yapıldı” denildi. “Yeni tahlil, Türkiye’den İsrail’e bir dizi ham petrol sevkiyatı yapıldığını, bunun ise Türkiye’nin ekonomik ambargosunu rutin olarak deldiğini ortaya koyuyor” başlığıyla yayınlanan basın açıklamasında ayrıyeten şu sözlere yer verildi:
“Ham petrol tankeri ‘Kimolos’ bunu maskelemek için Doğu Akdeniz’in ortasında birkaç gün boyunca otomatik tanımlama sistemini (AIS) kapattığı sırada büyük ölçüde Türkiye ve İsrail ortasında ticaret yapıyordu; bu, İsrail ile ticaret yapan öteki gemilere benzeri bir durum teşkil ediyordu. Araştırmacılar, uydu imajlarını kullanarak İsrail’e yanaştığını tespit etti.
Stop Fuelling Genocide kampanyası tarafından tespit edilen iki gemi, Suezmax boyutlarındaki gemiler. Bu boyuttaki gemiler bilhassa yüksek ölçülerde ham petrolün transferi için kiralanır.
Bu bulgular, Azeri ham petrolünün BP’ye ilişkin olan BTC boru sınırından İsrail’e taşınmasını kolaylaştıran rutin ve yerleşik bir ticaret rotasını ortaya koyuyor.
Uluslararası Stop Fuelling Genocide kampanyası, devlet aktörlerini ve kurumsal aktörleri bu petrol transferine dahil olmalarının onları İsrail’in Filistinlilere karşı soykırımında ve son periyottaki Suriye’ye yönelik işgalinde kabahat ortağı yaptığı konusunda daima uyardı.
Filistin için Güç Ambargosu’nun (Energy Embargo for Palestine) ‘Soykırıma Boru Hattı’ (Pipeline to Genocide) raporu, Azeri ham petrolünün nasıl da İsrail ordusu için temel bir bileşen olduğunu ayrıntılandırıyor. SOMO’nun ‘Gazze’deki Alevleri Körüklemek’ (Fuelling the Flames in Gaza) raporu da Azerbaycan’dan gelen bu ham petrolün F-35 savaş uçakları ve dronlar tarafından kullanılan jet yakıtı olarak İsrail’de nasıl rafine edildiğini ayrıntılandırıyor.
Bu son araştırma, Türkiye Güç Bakanlığı’nın 10 Kasım 2024 tarihinde yaptığı açıklamadaki yanlış beyanları ikinci kere ve daha önemli bir halde gözler önüne seriyor. Kelam konusu açıklamada şu duyuruda bulunulmuştu:
‘’Petrolü BTC üzerinden taşıtarak Haydar Aliyev Limanı’ndan dünya pazarlarına satışını yapan şirketler, Türkiye’nin İsrail’e yönelik ticarete son verme kararına hürmet duymuş ve teslim noktası İsrail olan rastgele bir yükleme gerçekleşmemiştir.’”
Yayınlanan ikinci raporun ayrıntıları ise şu formda:
– Stop Fuelling Genocide kampanyası, ‘Seavigour’ ham petrol tankerinin Türkiye’deki Ceyhan limanında bulunan Haydar Terminali’nden İsrail, Aşkelon’daki EAPC Terminali’ne yaptığı tek bir seyahati tespit etmek için daha evvel kullandığı misal bir metodolojiyi tekrarladı. (1)
(1) Seavigour ham petrol tankeri için araştırmacıların daha evvel kullandığı metodoloji, 28 Kasım 2024’te Duvar (Türkçe ve İngilizce) ile Middle East Eye tarafından yayınlanmıştı.
– Araştırmacılar, resmi devlet ihracat kayıtlarını kullanarak Azerbaycan’ın Ekim 2023’ten bu yana her ay İsrail’e ortalama 1,3 milyon ton ham petrol ihraç ettiğini hesapladı. Bundan, Türkiye’deki BP’ye ilişkin BTC boru çizgisinin bitiş noktasından İsrail’e birden fazla ham petrol sevki yapıldığı çıkarımı çarçabuk yapılabilir. (2)
2 – Azerbaycan’ın ham petrol ihracat bilgileri, çevrimiçi mevcut olan resmi devlet gümrük raporlarından kaldırıldı. 2a – Azerbaycan devlet gümrük raporlarından derlenen sayılar, Azerbaycan’dan İsrail’e ihraç edilen yüksek ölçüdeki ham petrolü ayrıntılandırıyor. Yalnızca Ocak ve Şubat 2024 olmak üzere iki ayda bu ölçünün 1 milyon tonun altına düştüğü görülüyor. – Bağlam sağlaması açısından: İsrail’in Gazze’deki Filistinlileri gaye almak için kullandığı F-35 savaş uçaklarının yaklaşık 100’üne yakıt sağlamak için 1,3 milyon ton ham petrol rafine edilebilir. İsrail ile F-35 kesimi ticaretine müsaade verilmesindeki rolleri hasebiyle Birleşik Krallık ve Hollanda hükümetlerine karşı başlatılan yasal süreçler sürüyor. En değerlisi, jet yakıtı olarak rafine edilmiş ham petrol olmadan bir F-35 kalkış yapamaz.
– Seavigour üzere Suezmax boyutundaki gemiler, yaklaşık 150 bin metreküp taşıyabiliyor. Bu, metrik sistemde 140 bin tona muadil. İsrail’e 1,3 milyon tonluk bir ham petrol ihracatı da hasebiyle rutin olarak yüksek ölçülerde petrol transfer edebilen geniş tankerler tarafından birden fazla seyahat yapılmasını gerektiriyor.
– ‘Kimolos’ ham petrol tankeri, Ceyhan Limanı’ndaki Haydar Aliyev Terminali yakınlarına sistemli olarak yanaşan Suezmax boyutlarındaki bir gemi olarak tespit edildi. (3)
3 – Burada Kimolos tankerinin Türkiye’deki Ceyhan limanında yer alan Haydar Aliyev Terminali’nin bulunduğu İskenderun Körfezi yakınlarındaki tertipli konumu görülüyor. – Kimolos da Seavigour üzere gemilerle tıpkı yolu izleyerek Doğu Akdeniz’in ortasında birkaç gün boyunca otomatik tanımlama sistemini (AIS) kapatıyor. (4)
4 – Kimolos’un takip sinyali, son bir ay içinde, yakın vakitte iki defa Doğu Akdeniz’de kapatıldı. Bunlar, sistemli olarak tekrarlanan bir uygulamanın örnekleri olarak gösteriliyor. 4a – MarineTraffic’ten alınan ve Kimolos’un güneye gerçek yöneldiğini gösteren ekran manzarası. Beyaz kutuda yer alan bilgi, tankerin otomatik tanımlama sisteminin (AIS) kapatıldığı/son kaydedildiği ‘30 Kasım 2024’ tarihini gösteriyor. 
4b – MarineTraffic’ten alınan ekran manzarası, Kimolos’un otomatik tanımlama sisteminin (AIS) – 30 Kasım 2024 tarihinden sonra birinci kez – tekrar kaydedildiği ‘4 Aralık 2024’ tarihini gösteriyor. Tankerin Türkiye sularına gerçek yöneldiği görülüyor. 
4c – Kıyaslama yapılabilmesi açısından Seavigour’un MarineTraffic’ten alınan ekran imajı. Manzara, Kimolos’ta olduğu üzere, otomatik tanımlama sisteminin (AIS) Kıbrıs yakınlarında kapatıldığını açıkça gösteriyor. – Kimolos’un liman uğrama kayıtları, İsrail’e yapılan tipik bir zımnî seyahatte tankerin Ceyhan’dan tam yük petrol aldığını gösteriyor; bu, akabinde Mısır’daki Said Limanı’na yöneleceğine işaret ediyor. Lakin, sonrasında Mısır’da uğradığı bir liman ve bu bilgiye karşılık gelen hiçbir otomatik tanımlama sistemi (AIS) verisi bulunmuyor. Kimolos, bunun yerine Doğu Akdeniz’de AIS’i kapatıyor ve birkaç gün boyunca ‘kayboluyor’. Akabinde, günler sonra, benzeri bir konumda yine ortaya çıkıyor, Ceyhan’a dönüyor ve ortada uğradığı hiçbir liman olmadan ‘sihirli’ bir formda boş halde BTC Terminali’nde beliriyor. (5)
5 – Seaweb S&P’den alınan Kimolos’un liman uğrama dataları. Tankerin Ceyhan’da olduğunun kaydedildiği vakitler kırmızı ile işaretli. Girdilerin birden fazla, draftta bir artış olduğunu gösteriyor. Bu, gemiye ham petrol yüklendiğine işaret ediyor. Draftın azaldığı, buna karşılık gelen bir limana uğrama kaydı ise bulunmuyor; bu, yüklenen petrolün boşaltıldığına işaret ediyor. * BIL Ham Petrol Terminali, petrolün sevk edilmek üzere BTC boru sınırından geldiği Haydar Aliyev Terminali ile tıpkı rıhtım üzerinde bulunan bir kısım. – Deniz nakliyeciliği dataları, tankerin Aşkelon’da durduğu konusunda bilgi içermese de araştırmacılar uydu imgelerini kullanarak tankerin Aralık 2023 – Aralık 2024 periyodunda on defa Aşkelon, İsrail’deki EAPC terminalinde olduğunu tespit etti. (6)
6 – Kimolos ile eşleşen uydu imajları 6a – MarineTraffic’in Kimolos hakkında paylaştığı ayrıntılara nazaran, tanker, 266 metre uzunluğunda ve 48 metre genişliğinde. Tankerin kamuya açık görselleri, beyaz/açık gri bir güverte rengi olduğunu ortaya koyuyor. 
6b – 24 Mayıs 2024 tarihli örnek Landviewer ekran manzaraları. Uydu imgeleri, yaklaşık 266 metre uzunluğa ve 48 metre genişliğe sahip, beyaz bir güvertesi olan bir tankeri gösteriyor. Araştırmacılar, tankerin ne vakit İsrail’e varmış olabileceğini varsayım etmek için liman uğrama kayıtlarındaki tarihlerden yararlandı ve bu tarihler için Landviewer’da arama yaptı. (i) Uzaklaştırılmış Sentinel-2 LSA görseli. Sağ taraftaki tarih, 24 Mayıs 2024. 
(ii) Tankerin uzunluğu yaklaşık 266.10 metre olarak ölçüldü. 
(iii) Genişliği ise yaklaşık 48.87 metre olarak ölçüldü. 
6c – Kimolos’un 10 uydu manzarasından oluşan koleksiyon, Landviewer’da mevcut olan bilgilerle örtüşüyor. Tüm görseller, üstte gösterilen sistemle eşleşme olarak doğrulandı. Her bir görsel, tankeri, EAPC Terminali’nde ham petrol boşaltmak için kullanılan iki SPM rıhtımından birinin yakınlarında gösteriyor. (i) Tarih: 11 Aralık 2023 
(ii) Tarih: 20 Mart 2024 
(iii) Tarih: 24 Mayıs 2024 
(iv) Tarih: 3 Haziran 2024 
(v) Tarih: 13 Haziran 2024 
(vi) Tarih: 4 Eylül 2024 
(vii) Tarih: 6 Eylül 2024 
(viii) Tarih: 16 Ekim 2024 
(ix) Tarih: 20 Kasım 2024 
(x) Tarih: 2 Aralık 2024 
6d – (Bir evvelki raporda da yer verildiği üzere) Aşkelon Petrol Limanı’nı işleten European Asia Pipeline (EAPC) şirketinin web sitesinden alınan ekran imgesi. Web sitesinde, ‘ham petrol için 3 ve 4 numaralı iki SPM rıhtımları olduğu’ olduğu belirtiliyor. 
6e – (Bir evvelki raporda da yer verildiği üzere) EAPC’den alınan ikinci ekran imgesi. Sağ taraftaki diyagram SPM rıhtımlarının yerini gösteriyor. Üstteki manzaralarda kaydedilen beyaz tankerin pozisyonu, rıhtım 4’e yakın. Raporda, bu bulguların ışığında şu çıkarıma yer verildi:
“Araştırmacılar, bu delillerden, makul bir formda, Kimolos tankerinin son bir yıldır Azeri ham petrolünü rutin olarak Türkiye’den İsrail’e deniz yoluyla taşıdığı sonucuna vardı. Takip edilen bu 10 seyahatten sekizi, Türkiye’nin İsrail’e yönelik ticaret ambargosunu açıklamasından sonra yapıldı. Bu gelişme, Türk devletinin Türkiye’nin İsrail’e petrol sevkiyatındaki rolü konusunda (Cumhurbaşkanı Recep Tayyip) Erdoğan’a meydan okuyup hesap sorması sebebiyle 9 aktivisti tutuklamasından kısa bir mühlet sonra yaşandı.”
‘İSRAİL’E TAM BİR GÜÇ AMBARGOSU UYGULANANA KADAR DURMAYACAĞIZ’
Araştırmaya ait konuşan Stop Fuelling Genocide kampanyasından araştırmacı Theo, “Yeni araştırmamız, Türk limanlarından İsrail’e sevk edilen ham petrolün sistematikleştirilmiş ticaretini gözler önüne seriyor. Bir evvelki kanıtlarımızın yalnızca buzdağının görünen yüzü olduğu konusunda uyarmıştık” dedi. Theo, şöyle konuştu:
“Türkiye’nin İsrail’e, Gazze’de soykırım yapan ve mevcut durumda Suriye’yi işgal eden bir orduya yakıt sağlamak için kullanılan ham petrol sevk edilmesindeki dahli, Türk hükümetinin İsrail’e yönelik kelamda ekonomik ambargosuna olan son inancı da tuzla buz ediyor. Bizim durumumuz değişmedi – Biz Türk hükümetinin palavralarını ortaya koymaya devam edeceğiz ve Gazze’deki soykırımını etkisiz hale getirecek halde İsrail’e tam bir güç ambargosu uygulanana kadar muhalefet etmeye son vermeyeceğiz.”
Çeviren/Derleyen: Selay Dalaklı
(DIŞ HABERLER SERVİSİ)