Bali DHA, İHA – Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Endonezya’nın Bali adasında düzenlenen G20 Başkanlar Zirvesi’nin son gününde Bali Memleketler arası Konferans Merkezi’nde basın toplantısı düzenleyerek tepeyi kıymetlendirerek, soruları yanıtladı. Kelamlarına periyot başkanlığını muvaffakiyetle icra eden Endonezya’yı tebrik ederek başlayan Erdoğan, İstiklal Caddesi’nde meydana gelen terör saldırısı sonrası taziye ve geçmiş olsun dileklerini iletenlere teşekkür etti. Erdoğan, özetle şunları söyledi:
KURTULAMAYACAKLAR: İkisi çocuk, altı sivilin hayatını kaybettiği bu alçak taarruz, terörün kanlı ve yakışıksız yüzünü bir sefer daha gözler önüne sermiştir. DAEŞ’le uğraş mazereti altında terör örgütüne takviye verenler de dökülen her damla kana ortaktır. Bölücü terör örgütü, Suriye ve Irak’ta köşeye sıkıştıkça çaresizliğini bu çeşit kalleş aksiyonlarla gizlemeye çalışmaktadır. Ne yaparlarsa yapsınlar, kimin gerisine saklanırsa saklansınlar teröristler kendilerini bekleyen acı akıbetten kurtulamayacaklardır. Hakikaten emniyet ünitelerimiz, hain hücumun faili olan teröristi ve işbirlikçilerini kısa müddette yakalamışlardır.
SAMİMİ TAKVİYE BEKLİYORUZ: Ülkemizin ve bölgemizin geleceğinde terörün hiçbir türlüsüne yer olmadığının altını tekrar çizmek istiyorum. Terör tehdidini kaynağında bertaraf etme stratejimizi kararlılıkla uygulamaya devam edeceğiz. Tüm dost ve müttefiklerimizin de Türkiye’nin bu haklı çabasına samimi dayanağını bekliyoruz. Bir kere daha terör hücumunda vefat eden vatandaşlarımıza Allah’tan rahmet, ailelerine ve milletimize baş sıhhati diliyor, yaralılarımıza acil şifalar temenni ediyorum.
SANCILI SÜREÇ: (G20 temasının, “Birlikte Toparlanma-Daha Güçlü Toparlanma” olduğunu ve çok sayıda çalışma yapıldığını belirterek) Türkiye olarak bu faaliyetlere aktif olarak iştirak ettik, görüşlerimizi paylaştık. Tepe gündemine katkıda bulunduk. Tepe kapsamında global, siyasi ve ekonomik görünüme ait son gelişmeleri değerlendirdik. Dünyamız son 3 yıldır salgınla başlayıp sıcak çatışmalar ve bölgesel tansiyonlara, bilhassa çetrefilleşen sancılı bir süreçten geçiyor. Salgın periyodunda alınan katı önlemlerin tedarik zincirleriyle milletlerarası ticaretin işleyişi üzerindeki olumsuz tesirlerini hala hissediyoruz. Özellikle çok yükselen güç, besin ve ham unsur fiyatlarının hiçbir ayrım yapmadan tüm ekonomileri zorladığı görülüyor.
ENFLASYON 50-60 YILIN DORUĞUNDA: Gelişmişlik seviyesi ne olursa olsun hiçbir ülke, şimdiye kadar kendisini bu enflasyon cenderesinin dışında tutmakta muvaffakiyet sağlayamadı. Alışılageldik yollarla, ezberlenmiş tekniklerle enflasyonu düşürme formülünün ise şimdi istenilen sonuçları veremediğini görüyoruz. Bu metotlara başvuranlar, daha da yükselen enflasyon meselesiyle birlikte istihdam kayıplarıyla da yüzleşmeye başlamışlardır.
TÜM ÜLKELERİN KRİZİ: Global iktisatla ilgili giderek artan resesyon tartışmaları yakın gelecekte bizleri bekleyen tehlikeye işaret ediyor. Memleketler arası kuruluşların raporları ve ekonomik göstergeler, şayet bir çıkış yolu bulunamazsa mevcut durumun kötüleşeceğini gösteriyor. Elbette bu kriz aşikâr bölgelerin değil, batıdan doğuya, kuzeyden güneye tüm ülkelerin krizidir. Lakin global iktisattaki kötüleşmenin en şiddetli vurduğu yerler Afrika ve Asya’daki kırılgan devletlerdir.
1 MİLYAR TON BESİN ÇÖPE GİDİYOR: (2015 Türkiye’nin G20 Devir Başkanlığı sırasında, besin güvenliğinin öncelikli bahislerden biri olduğunu anımsatarak) Ortak bildirimizde, besin israfının azaltılması noktasında taahhütte bulunmuştuk. Lakin dünya genelinde hala her yıl 1 milyar ton besin unsuru çöpe gidiyor.
ADALETSİZ TABLO: Türkiye olarak bu adaletsiz tabloyu değiştirmeye ve besin israfının engellenmesine yönelik faaliyetlerimizi sürdürüyoruz. Ayrıyeten eşim Emine Erdoğan’ın öncülüğünde yürütülen ‘Sıfır Atık Projesi’ni memleketler arası arenaya taşıdık. Bu değerli projenin etraf kirliliğinin önüne geçme yanında global bir sorun olan israfı da azaltacağına inanıyoruz.
ÜLKEMİZDE HAVA OLAĞANA DÖNDÜ: Şu an Endonezya tarafından aldığımız taziyeler bizim için nitekim tatmin edicidir. Zira o bir duyarlılıktır ve bu hassaslığa biz de teşekkür ediyoruz. Şunu herkesin bilmesini isteriz ki İstiklal Caddesi’ndeki bu olayın ardından şu anda İstanbul’umuzda ve ülkemizde hava olağana dönmüştür. Bu bahisle ilgili esasen 40 yıldır terörle uğraş eden bir ülkeyiz ve terörle bu gayretimizi de muvaffakiyetle vermiş bir ülkeyiz.
‘Rusya’nın açıklamasına hürmet duyuyorum’
POLONYA’DA FÜZE PATLAMASI: Ben Rusya’nın yaptığı açıklamaya doğrusu hürmet duymak durumundayım. Rusya’nın ‘Bizimle bu işin alakası yok’ demesi bizim için değerli. Bütün bunların yanında (Almanya Başbakanı) Olaf Scholz ile yaptığımız görüşmede, bunun ayrıntı araştırmalarının yapılması gerekiyor, bu türlü bir kararı vermenin gerçek olmayacağını o da söyledi. Rusya’nın ‘Bizimle alakası yok’ ve Biden’ın da ‘bu füzelerin Rus imali olmadığını’ açıklamış olması, herhalde bunun Rusya ile alakası olmadığını göstermektedir. Bu bir teknik arıza olabilir yahut farklı olabilir, inceleme araştırma kural. Bu sabah Olaf Scholz ile de yaptığım görüşmede 6 NATO ülkesi olarak birbirleriyle irtibat kurduklarını söylediler ve bu irtibatlar sonucunda de burada başta Amerika olmak üzere ‘bu füzenin Rus üretimi olmadığını’ söylemiş olması herhalde bir yol açıyor. Burada ısrarla ‘bir Rus yapımıdır’ diye bunun üzerine gitmek, bu işi tahrik eder diye düşünüyorum.
TAHRİK GERÇEK DEĞİL: (Türkiye’nin bir an evvel Rusya ile Ukrayna’yı birebir masa etrafında toparlamanın çabası içerisinde olduğunun altını çizerek) Bu uğraşın içerisindeyken, burada tahrik metodunu kullanmak yanlışsız olmasa gerek. Bunun için de barışın yolu diyalogdan geçer. Biz, diyaloğu oluşturmak suretiyle dünyada barışı tesis edelim istiyoruz ve bunun da uğraşıyla de döner dönmez Sayın Putin ile de yeniden telefon diplomasimizi geliştirmeye devam edeceğiz.
TEKNİSYEN DEĞİLİM: (Polonya’ya füze düşmesi teknik yanılgı mı?) Ben bir teknisyen değilim. Yalnızca bu sabah Olaf Scholz ile yaptığımız görüşmede, onlara aktarılan bilginin bu olmasını ben de sizlerle paylaştım. ‘Bir teknik kusur olmuş olabilir’ üzere bir yaklaşımın olduğunu söylediler. Gelişmeler herhalde birkaç gün içerisinde çıkar.
‘Savaştan hiçbir şey elde edilmez’
RUSYA İLE MÜNASEBETLER VE ÇİN: Rusya ve Türkiye ortasındaki bağların bir sefer gerek siyasi, gerek ekonomik ve gerekse savunma endüstrisine nazaran zati güçlü bir alt yapısı var. Bu güçlü alt yapıyı bugüne kadar devam ettirdiğimiz üzere yeniden devam ettireceğiz. Komşuluk hukukunu da koruyarak sürecimizi devam ettiriyoruz. Barışın yolu diyalogdan geçer. Biz bir taraftan Rusya ile Ukrayna’yı birebir masa etrafından toplamaya, oraya gelmelerini sağlamaya uğraş ederken, burada bu savaşın üçüncü ortağını bulmaya, onu çıkarmaya gerek yok. Kaldı ki İstanbul Mutabakatı diye bir adım… Birebir formda Antalya’da her iki ülkenin dışişleri bakanlarını bir ortaya getirmek suretiyle biz barışa yönelik orada da bir adım attık. Bundan sonra da bu süreci tıpkı anlayışla devam ettireceğiz. Savaştan hiçbir şey elde edilmez, ne varsa barışta var.
‘DÜNYA BİLSİN GEREKENİ YAPACAĞIZ’
F16 TEDARİKİ: (ABD Başkanı Biden ile görüşme ve F-16 tedarik programı) Öncelikle F-16 konusunda Sayın Biden olumlu gelişmelerin olduğunu söyledi. Cumhuriyetçiler ile daha evvel New York’ta yaptığım görüşmelerde de Cumhuriyetçilerin bu bahse olumlu yaklaştığını, bilhassa orada kendilerinden dinledim.
“AGRESİF” SİYASET SORUSUNA SERT REAKSİYON: (Türkiye’nin, Ege, Suriye ve Irak’ta “agresif” bir siyaset izlediği argümanına ait soru üzerine) Amerika’da yaşayan bir Türk olduğunuzu söylediniz. Buna pek inanmıyorum. Farklı bir herhalde ırkçılığın içindesiniz. Zira sorduğunuz soru bunu motamot ortaya koyuyor. Bizim Kuzey Irak’ta yahut da Suriye’nin güneyinde oradaki Kürtlerle ilgili rastgele bir sıkıntımız yok. Türkiye’deki Kürt vatandaşlarımızla bu tıp bir meselemiz olmadığı üzere.
SINIR ÖTESİ OPERASYON: (Sınır ötesi operasyon gündemde mi?) Şu anda sorgulamalar, soruşturmalar devam ediyor. Bildiğiniz üzere 81 yaralımız vardı. Şu anda bu yaralı sayısı 25’e düştü, öbürleri taburcu edildi. Alışılmış 6 vefat var ve bu sorgulamalar sonucunda nereye uzanıyor, bunların araştırılması yapılıyor. Bu araştırma sonucunda de ne gerekiyorsa onu yapmakta kararlı olduğumuzu tüm dünyanın bilmesi lazım.
SAMP-T PROJESİ: Bu teknik mahzurları de aşarak, gerek Sayın Macron gerekse Sayın Meloni ile yaptığım görüşmede bunları da aşacağımız kanaatindeyim.
F16 VE CAATSA YAPTIRIMLARI: Görüşmeler olumlu, fazla ayrıntıya gerek yok. Sayın Biden ile yaptığımız görüşmede bu olumlu havayı da hissettim.
‘Hadlerini bilmiyorlar’
BIDEN İLE YUNANİSTAN KONUŞULDU MU? Yunanistan’ın bu çeşit davranışları, yaklaşımları benim her vakit söylediğim ‘bir gece apansızın gelebiliriz’ kelam-ı kibarımı asla geriye götürmez. O benim için kelam-ı kibardır. Münasebetiyle bir gece apansızın yeniden gidebiliriz. Onun için Yunanistan’da 2, 3 isim var ki rahat durmuyor. Bunlar devamlı bu tıp açıklamaları yapıyor. Hadlerini bilmiyorlar. Biz bu noktada diyoruz ki ‘Komşu, komşuluk hukukunu bil, bizimle fazla dalaşma. Türkiye nerede, sen nerede? Buna dikkat et. İstediğin kadar o adaları doldur, bunların hiçbiri sana bir yarar sağlamayacaktır. Burada Türkiye var. Onun için de yerini, yurdunu düzgün bileceksin’. Zati geçmişini okursa, tarihi incelerse pek âlâ orada görecektir. Gelen uçaklar, silahlar, şunlar bunlar kar etmez. Bu iş kürek işi değil, yürek işidir.
GÜBRE, AMONYAK KIYMETLİ: (Zirvede Rus gübresi konuşuldu mu?) Burada bilhassa tahılın gönderilmesiyle ilgili sayısı söyledim. Bu artık 10 milyon tonun üzerine çıktı. Burada gübre, amonyak değerli. Bunlarla ilgili çalışmalar da sürüyor. Döner dönmez tekrar Sayın Putin ile bu görüşmeleri yaparak, gübre ve amonyak nakliyatını da ele alacağız, görüşeceğiz ve süreyi de en azından 1 yıla çıkarmanın çabası içerisinde olacağız. İstanbul Sözleşmesi’nin de gereği aslında bu, bunu sağlayacağız. Buna inanıyorum.
MALİYETİ SINIRSIZ OLUR: (Rusya’yı dünyadan izole etmenin maliyeti hakkında niyetiniz ne olur?) Maliyeti sınırsız olur.